MES LAB MKT
Tháng 5/2023, Quy hoạch điện VIII đã được Chính phủ Việt Nam phê duyệt, mở ra một chương mới hứa hẹn cho ngành điện, đặc biệt là lĩnh vực năng lượng tái tạo. Mặc dù những thách thức lớn đang đặt ra, nhưng quy hoạch này mang đến một cú huých mạnh mẽ cho tăng trưởng bền vững trong ngành.
Theo Quy hoạch điện VIII, dự kiến đến năm 2030, công suất các nguồn điện năng lượng tái tạo sẽ tăng từ 38,2 GW (năm 2020) lên 73,78 GW, chiếm tỷ trọng 50,3% trong cơ cấu công suất nguồn điện. Mặc dù tỷ trọng thủy điện giảm xuống 20% do tiềm năng giảm, nhưng điện sản xuất từ nguồn năng lượng tái tạo sẽ chiếm 36%. Về dài hạn, đến năm 2050, tổng công suất năng lượng tái tạo dự kiến đạt gần 400 GW, chiếm 69,8% tổng công suất nguồn điện.
Quy hoạch này đồng thời loại bỏ khoảng 13.220 MW điện than, đánh dấu sự hồi kết sớm cho nguồn điện này. Dự báo, điện than sẽ có tăng trưởng kép 2% trong giai đoạn 2021-2030, sau đó giảm 1% trong giai đoạn 2030-2050, chiếm lần lượt 19% và 4% tổng công suất nguồn điện.
Điện khí sẽ trở thành nguồn điện mũi nhọn trong giai đoạn 2021-2030, chiếm 27% tổng công suất, với tăng trưởng kép 26%. Sang giai đoạn 2030-2050, tốc độ phát triển sẽ giảm xuống 4%, chiếm 15% tổng công suất nguồn điện.
Điện gió, đặc biệt là điện gió ngoài khơi, sẽ là mục tiêu phát triển hàng đầu cả trong ngắn và dài hạn. Điện gió trên bờ có thể tăng trưởng kép 25% trong giai đoạn 2021-2030 và 6% trong giai đoạn 2030-2050, chiếm 14% và 13% tổng công suất. Đối với điện gió ngoài khơi, dự kiến đạt 6.000 MW vào năm 2030, sau đó tăng trưởng 15% trong giai đoạn 2030-2050, chiếm 16% tổng công suất.
Trong khi đó, điện mặt trời, mặc dù có hạn chế phát triển sau giai đoạn tăng trưởng ồ ạt từ năm 2020-2021, vẫn nhận được sự khuyến khích của Chính phủ cho mục đích tự tiêu thụ. Dự kiến công suất điện mặt trời sẽ tăng thấp trong giai đoạn 2021-2030, sau đó tăng 13% trong giai đoạn 2030-2050, chiếm 33% tổng công suất nguồn điện.
Quy hoạch điện VIII đánh dấu sự chuyển đổi lớn trong cơ cấu nguồn điện, loại bỏ điện than, tăng cường nguồn điện khí và năng lượng tái tạo. Ông Quan Đức Hoàng, Chủ tịch Quỹ Green Fund và Quỹ A+, nhấn mạnh về tiềm năng phát triển của điện tái tạo và khuyến nghị đầu tư vào ngành này.
Theo ông Hà Đăng Sơn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Tăng trưởng Xanh, chuyển đổi cơ cấu năng lượng là bước quan trọng khi các nguồn truyền thống đang cạn kiệt, giúp thực hiện cam kết về biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, mùa hè năm 2023 lại đặt ra những thách thức với tình trạng thiếu điện ở khu vực phía Bắc, khiến cho vấn đề khai thác hiệu quả nguồn năng lượng tái tạo trở nên cấp thiết hơn.
Mặc dù quy hoạch điện VIII đã đề cập đến những giải pháp và kế hoạch chi tiết, nhưng thách thức về cân bằng cung-cầu điện vẫn đặt ra, đặc biệt khi nguồn năng lượng tái tạo tập trung chủ yếu ở miền Trung và miền Nam, trong khi miền Bắc đang phải đối mặt với nhu cầu tiêu thụ cao.
Quy hoạch điện VIII mở ra hy vọng rằng, các thách thức này sẽ được giải quyết một cách hiệu quả, bằng cách tạo ra cơ sở hạ tầng và chính sách hỗ trợ cho đầu tư vào các dự án nguồn điện và lưới điện lớn. Điều này sẽ không chỉ thúc đẩy tăng trưởng của ngành điện mà còn giúp Việt Nam đạt được mục tiêu về cơ cấu năng lượng sạch và bền vững.
