MES LAB MKT
Tình hình hiện tại vẫn đối diện với nhiều khó khăn và vướng mắc trong lĩnh vực năng lượng, đặc biệt là liên quan đến hoạt động của các nhà máy nhiệt điện đốt than. Theo báo cáo của Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường Công nghiệp (Bộ Công Thương), có tổng cộng 33 nhà máy nhiệt điện đốt than đang hoạt động trên toàn quốc. Trong số này, nhà máy Ninh Bình với công suất 100 MW đã vận hành được 47 năm, từ năm 1976, trong khi nhà máy Vân Phong 1 mới được đưa vào vận hành vào Quý III năm 2023 với công suất 1.432 MW.
Các nhà máy này sử dụng nhiều công nghệ khác nhau, với 10 nhà máy sử dụng công nghệ đốt lò hơi tầng sôi tuần hoàn (CFB) và 23 nhà máy sử dụng công nghệ than phun (PC), với tổng công suất lên đến 27.264 MW. Tính đến hiện tại, đa số các nhà máy đang vận hành sử dụng công nghệ cận tới hạn (Sub – Super Critical) hoặc siêu tới hạn (SC) với hiệu suất chuyển đổi năng lượng thấp, không vượt qua con số 40%. Tuy nhiên, các dự án đang được xây dựng và đầu tư mới đều hướng tới sử dụng công nghệ siêu tới hạn (SC) và công nghệ trên siêu tới hạn (USC) để đạt hiệu suất chuyển đổi năng lượng cao, đáp ứng tiêu chuẩn môi trường và phát thải thấp, có thể lên đến 45%.
Trong quá trình vận hành, các nhà máy này đều được trang bị các thiết bị xử lý môi trường như hệ thống lọc bụi tĩnh điện (ESP), hệ thống khử Lưu huỳnh oxit (SO2) bằng sữa đá vôi hoặc nước biển, và hệ thống khử Nito Oxit (NOx) bằng hóa chất Amoniac NH3 với hiệu suất cao. Ngoài ra, các dự án mới cũng phải đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường, được thẩm định thiết kế và duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức và vấn đề cần giải quyết. Trong đó, việc sử dụng nước làm mát đối diện với thách thức từ biến đổi khí hậu, khi nhiệt độ nước và mực nước tại các nguồn nước thay đổi. Đối với xử lý khí thải, một số nhà máy đã được đầu tư trước khi có Luật Bảo vệ môi trường, nên chưa có hệ thống xử lý SOx. Tro và xỉ từ các nhà máy đang gặp khó khăn khi tái sử dụng, đặc biệt là tro xỉ từ công nghệ lò tầng sôi tuần hoàn, với thành phần vôi khó tái sử dụng.
Một thách thức khác là việc chuyển đổi nhiên liệu, theo đúng quyết định của Chính phủ, nhà máy nhiệt điện than có thời gian vận hành trên 40 năm hoặc dừng hoạt động sẽ phải chuyển đổi nhiên liệu để giảm phát thải khí nhà kính và tăng cường hiệu quả kinh tế. Điều này đặt ra một bài toán lớn về cung ứng nguồn năng lượng thay thế và chuẩn bị về mặt kinh tế.
Bộ Công Thương đã đưa ra nhiều giải pháp và chỉ đạo nhằm đối mặt với những thách thức này. Tăng cường công tác giám sát, thông tin, và truyền thông, cùng với việc thúc đẩy sử dụng tro và xỉ cho các mục đích khác nhau, là một trong những hướng đi quan trọng để giảm lượng phát thải và khuyến khích việc tái sử dụng tro và xỉ.
