Keywords: quy trình phát triển sản phẩm da giày, quy trình NPD da giày, R&D da giày, thiết kế giày dép, OBM da giày, ngành da giày Việt Nam
Bối cảnh & Đặc thù Ngành Da Giày Việt Nam: Vươn tầm ODM/OBM
Ngành Da Giày Việt Nam là một trong những ngành xuất khẩu chủ lực, đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu quốc gia. Tuy nhiên, phần lớn các doanh nghiệp vẫn đang hoạt động chủ yếu dưới hình thức gia công (OEM – Original Equipment Manufacturing) cho các thương hiệu quốc tế. Điều này tuy mang lại việc làm và doanh thu ổn định nhưng biên lợi nhuận thấp và phụ thuộc lớn vào đơn hàng từ bên ngoài.
Xu hướng dịch chuyển sang các phương thức sản xuất có giá trị gia tăng cao hơn như ODM (Original Design Manufacturing – Tự thiết kế, sản xuất) và đặc biệt là OBM (Original Brand Manufacturing – Tự thiết kế, sản xuất và sở hữu thương hiệu) là tất yếu để ngành da giày Việt Nam phát triển bền vững và nâng cao vị thế trên bản đồ thế giới. Để làm được điều này, việc xây dựng năng lực R&D (Nghiên cứu và Phát triển) và làm chủ quy trình phát triển sản phẩm mới (PTSP mới) một cách bài bản là yêu cầu cấp thiết.
Đặc thù của ngành da giày đòi hỏi quy trình PTSP mới phải chú trọng các yếu tố:
- Tính thời trang và xu hướng: Cập nhật liên tục các xu hướng thời trang, màu sắc, kiểu dáng.
- Vật liệu đa dạng: Quản lý và ứng dụng hiệu quả các loại vật liệu khác nhau (da thật, da tổng hợp, vải, đế PU/TPU/Cao su/EVA…).
- Kỹ thuật sản xuất đặc thù: Làm chủ các công đoạn phức tạp như thiết kế rập (pattern making), phát triển phom (last development), công nghệ đế, kỹ thuật may, dán, ép…
- Tiêu chuẩn chất lượng & tuân thủ: Đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về độ bền, an toàn (hóa chất RSL – Restricted Substances List), đặc biệt là cho thị trường xuất khẩu.
- Năng lực thiết kế: Yếu tố cốt lõi để chuyển đổi từ OEM sang ODM/OBM.
- Chi phí và giá thành: Cạnh tranh về giá vẫn là yếu tố quan trọng.
Đề xuất Quy trình Phát triển Sản phẩm Mới cho Ngành Da Giày
Keywords: quy trình NPD da giày, quy trình PTSP giày dép, phát triển sản phẩm giày, thiết kế giày
Dưới đây là cấu trúc quy trình PTSP mới đề xuất cho ngành da giày, tập trung vào việc xây dựng năng lực tự chủ:
| Bước | Tên Bước/Giai đoạn | Mô tả công việc chính | PIC (Thực hiện) | Người/BP Duyệt | Kết quả/Output | Biểu mẫu/Tài liệu (Gợi ý) | Thời gian (Ước tính) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Nghiên cứu & Ý tưởng | – Nghiên cứu xu hướng thời trang, thị trường mục tiêu, đối thủ cạnh tranh. – Phân tích nhu cầu khách hàng, khoảng trống thị trường. – Phát triển ý tưởng sản phẩm mới (bộ sưu tập, dòng sản phẩm…). |
Marketing/ Kinh doanh, Thiết kế (Design) | Ban Lãnh đạo (BLĐ)/ Ban Giám đốc Sản phẩm (BGĐ SP) | – Báo cáo nghiên cứu xu hướng/thị trường. – Concept ý tưởng sản phẩm/bộ sưu tập. |
Biểu mẫu Đề xuất Ý tưởng SP Mới | 2-4 tuần |
| 2 | Phát triển Concept & Kế hoạch | – Hiện thực hóa ý tưởng bằng phác thảo, mood board. – Lựa chọn vật liệu chính, màu sắc. – Phát triển phom sơ bộ (Last development – nếu cần). – Lập Product Brief chi tiết. – Đánh giá khả thi sơ bộ (KT, chi phí). – Lập kế hoạch tổng thể dự án. |
Thiết kế, Kỹ thuật (Technical/Pattern), Vật tư (Materials), Marketing | BGĐ SP / Trưởng BP Thiết kế, Kỹ thuật, Marketing | – Concept thiết kế (Sketches, Moodboard). – Danh sách vật liệu dự kiến. – Product Brief được duyệt. – Kế hoạch dự án tổng thể. |
Biểu mẫu Product Brief Biểu mẫu Kế hoạch Dự án |
2-4 tuần |
| 3 | Thiết kế Chi tiết & Kỹ thuật | – Thiết kế chi tiết kiểu dáng, kết cấu. – Phát triển rập (Pattern Making). – Xây dựng Bộ tài liệu Kỹ thuật (Tech Pack) chi tiết: thông số, vật liệu, quy cách may/dán, artwork… – Hoàn thiện phom (Last refinement). – Làm mẫu thử (Prototype) lần 1. |
Thiết kế, Kỹ thuật (Pattern), Vật tư | Trưởng BP Thiết kế, Kỹ thuật | – Bộ Tài liệu Kỹ thuật (Tech Pack) version 1. – Rập giấy/số. – Mẫu thử lần 1. |
Bộ Tài liệu Kỹ thuật (Tech Pack) | 4-8 tuần |
| 4 | Tìm kiếm & Phát triển Vật tư | – Tìm kiếm, lựa chọn NCC vật liệu, phụ liệu. – Yêu cầu và đánh giá mẫu vật liệu. – Đảm bảo vật liệu đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng & RSL. – Đặt hàng vật liệu làm mẫu. |
Vật tư/ Mua hàng, Kỹ thuật, QA | Trưởng BP Vật tư/ Mua hàng, Kỹ thuật | – Danh sách NCC được duyệt. – Mẫu vật liệu đạt yêu cầu. – Xác nhận tuân thủ RSL. |
Biểu mẫu Yêu cầu & Đánh giá Vật liệu Hồ sơ NCC |
3-6 tuần |
| 5 | Phát triển Mẫu & Tối ưu | – Làm các vòng mẫu tiếp theo (mẫu fit, mẫu chi tiết…). – Thử nghiệm độ vừa vặn (Fit testing), độ thoải mái. – Điều chỉnh rập, phom, kỹ thuật. – Tối ưu hóa thiết kế cho sản xuất (DFM). – Tính giá thành (costing) chi tiết. |
Kỹ thuật (Pattern), Sản xuất (Sample Room), Thiết kế, Kế toán Giá thành | Trưởng BP Kỹ thuật, Sản xuất, Thiết kế | – Mẫu fit/mẫu chi tiết đạt yêu cầu. – Tech Pack cập nhật. – Bảng tính giá thành chi tiết. |
Báo cáo Thử nghiệm Fit Bảng tính Giá thành |
4-8 tuần |
| 6 | Phát triển Khuôn Đế & Mẫu Bán hàng | – Thiết kế và phát triển khuôn đế (nếu cần). – Làm mẫu bán hàng (Sales Samples) với vật liệu thực tế. – Hoàn thiện thiết kế bao bì, nhãn mác. |
Kỹ thuật, Thiết kế, Sản xuất (Sample Room), NCC Khuôn | Trưởng BP Kỹ thuật, Thiết kế | – Khuôn đế (nếu có). – Mẫu bán hàng. – Thiết kế bao bì, nhãn mác hoàn thiện. |
Biểu mẫu Yêu cầu Khuôn đế Tiêu chuẩn Mẫu Bán hàng |
4-8 tuần |
| 7 | Thử nghiệm & Phê duyệt Cuối cùng | – Thử nghiệm độ bền, mài mòn, chống trượt… – Thử nghiệm hóa chất RSL trên SP hoàn chỉnh. – Duyệt Tech Pack và Mẫu chuẩn cuối cùng (Confirmation Sample) trước khi sản xuất. |
QA/QC, Kỹ thuật | Trưởng BP QA/QC, Kỹ thuật, Marketing/Kinh doanh | – Báo cáo thử nghiệm đạt. – Mẫu chuẩn được phê duyệt. – Tech Pack final. |
Báo cáo Thử nghiệm Sản phẩm Biên bản Phê duyệt Mẫu chuẩn |
2-4 tuần |
| 8 | Lập Kế hoạch Sản xuất & Marketing | – Hoàn thiện Phương án Công nghệ SX. – Lập Kế hoạch Sản lượng & Mua hàng NVL. – Lập Phương án Kinh doanh & Marketing (giá, kênh PP, truyền thông – quan trọng cho OBM). – Phê duyệt tổng thể kế hoạch (PAKD, PADT…). |
Sản xuất, Mua hàng, Marketing/ Kinh doanh, Kỹ thuật | BLĐ/ BGĐ SP | – Kế hoạch sản xuất, mua hàng. – Kế hoạch Marketing & Kinh doanh. – PAKD, PADT được duyệt. |
Phương án Công nghệ Kế hoạch SX/Mua hàng Kế hoạch Marketing/KD PAKD, PADT |
2-4 tuần |
| 9 | Chuẩn bị & Sản xuất Hàng loạt | – Đặt hàng NVL, phụ liệu. – Chuẩn bị dây chuyền, công nhân. – Chạy sản xuất thử lô đầu (Pilot Run/ Size set production). – Thiết lập quy trình QC (IQC, PQC, OQC). – Triển khai sản xuất hàng loạt. |
Sản xuất, Mua hàng, QA/QC, Kỹ thuật | Quản đốc SX/ Giám đốc Nhà máy | – Sản phẩm sản xuất hàng loạt đạt chất lượng. | Quy trình Sản xuất Quy trình QC |
Theo KH SX |
| 10 | Tung hàng & Phân phối | – Thực hiện hoạt động Marketing & Bán hàng. – Đào tạo đội ngũ bán hàng. – Quản lý tồn kho và logistics. – Đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng. |
Marketing/ Kinh doanh, Kho vận | Giám đốc Kinh doanh/Marketing | – Sản phẩm được phân phối trên thị trường. | Kế hoạch Tung hàng | Theo KH tung hàng |
| 11 | Đánh giá & Thu thập Phản hồi | – Theo dõi doanh số bán hàng. – Thu thập phản hồi từ thị trường, khách hàng. – Đánh giá hiệu quả kinh doanh, hiệu quả Marketing. – Rút kinh nghiệm cho các dự án tiếp theo. |
Marketing/ Kinh doanh, Chăm sóc Khách hàng | BLĐ/ BGĐ SP | – Báo cáo hiệu quả kinh doanh. – Báo cáo phản hồi thị trường. – Bài học kinh nghiệm. |
Báo cáo Hiệu quả Kinh doanh Báo cáo Phản hồi Thị trường |
Định kỳ |
Lưu ý Quan trọng khi Xây dựng Năng lực Phát triển Sản phẩm Da Giày
Keywords: R&D da giày, thiết kế giày dép, OBM da giày, năng lực cạnh tranh da giày
- Đầu tư vào Năng lực Thiết kế & Thấu hiểu Xu hướng: Đây là yếu tố sống còn để chuyển dịch sang ODM/OBM. Cần xây dựng đội ngũ thiết kế mạnh, có khả năng nắm bắt và dự báo xu hướng, tạo ra sản phẩm khác biệt.
- Xây dựng Quan hệ Đối tác với NCC Vật liệu: Hợp tác chặt chẽ với NCC để tiếp cận vật liệu mới, đảm bảo chất lượng ổn định và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế.
- Chuẩn hóa Quy trình và Tài liệu Kỹ thuật (Tech Pack): Tech Pack chi tiết, chính xác là ngôn ngữ giao tiếp quan trọng giữa Thiết kế, Kỹ thuật và Sản xuất, giúp giảm thiểu sai sót.
- Tập trung vào Chất lượng và Độ vừa vặn (Fit): Đây là yếu tố giữ chân khách hàng. Quy trình thử nghiệm fit và kiểm soát chất lượng cần được thực hiện nghiêm ngặt.
- Xây dựng Thương hiệu và Kênh Phân phối (cho OBM): Phát triển sản phẩm OBM đòi hỏi đầu tư đồng bộ vào xây dựng thương hiệu, marketing và hệ thống phân phối riêng.
- Ứng dụng Công nghệ: Xem xét ứng dụng CAD/CAM trong thiết kế rập, cắt vật liệu, phát triển phom; các công nghệ sản xuất đế tiên tiến; hoặc công nghệ vật liệu mới.
- Văn hóa Đổi mới: Khuyến khích sự hợp tác liên phòng ban, chấp nhận thử nghiệm và học hỏi từ thất bại.
- Tổng thời gian thực hiện: Về tổng thời gian, quy trình cốt lõi từ ý tưởng đến sẵn sàng sản xuất hàng loạt (Bước 1-8) được ước tính kéo dài từ 6 đến 12 tháng. Tuy nhiên, đây chỉ là khung tham khảo, thời gian thực tế phụ thuộc nhiều vào độ phức tạp dự án, nguồn lực và tốc độ ra quyết định.
- Tính tùy chỉnh theo doanh nghiệp: Quy trình đề xuất trên là một khung tham khảo. Các bước cụ thể, tên gọi phòng ban (PIC, Người duyệt), và biểu mẫu chi tiết cần được điều chỉnh cho phù hợp với cơ cấu tổ chức, quy mô và đặc thù hoạt động của từng doanh nghiệp cụ thể.
Đồng hành cùng Meslab Dong-Han: Xây dựng Lợi thế Cạnh tranh Bền vững
Keywords: tư vấn quy trình NPD, tư vấn R&D da giày, tư vấn OBM, Meslab Dong-Han, TS Trần Anh Tuấn
Việc xây dựng và làm chủ quy trình phát triển sản phẩm mới là một hành trình đòi hỏi sự đầu tư bài bản về chiến lược, quy trình, công nghệ và con người. Meslab Dong-Han, với sự dẫn dắt của TS. Trần Anh Tuấn và đội ngũ chuyên gia am hiểu sâu sắc về R&D, quản lý sản xuất và đặc thù các ngành công nghiệp tại Việt Nam, sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp da giày của bạn:
- Khảo sát, đánh giá và “bắt mạch” chính xác thực trạng R&D và quy trình PTSP hiện tại.
- Tư vấn, thiết kế và chuẩn hóa quy trình PTSP mới phù hợp nhất với mô hình và mục tiêu của doanh nghiệp (hướng tới ODM/OBM).
- Xây dựng hệ thống biểu mẫu, công cụ quản lý và đo lường hiệu quả R&D.
- Đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ thiết kế, kỹ thuật, quản lý dự án.
- Tư vấn chiến lược xây dựng năng lực R&D và đổi mới sản phẩm bền vững.
Chúng tôi cam kết mang đến những giải pháp tư vấn thực chiến, giúp doanh nghiệp da giày Việt Nam không chỉ tối ưu hóa hoạt động hiện tại mà còn tự tin xây dựng thương hiệu riêng, tạo ra các sản phẩm “Made in Vietnam” với hàm lượng chất xám và giá trị gia tăng cao.
Liên hệ Meslab Dong-Han để được tư vấn chi tiết:
Chuyên gia phụ trách: TS. Trần Anh Tuấn
Email: meslab.org@gmail.com
Website: https://meslab.vn
Meslab Dong-Han – Đồng hành cùng doanh nghiệp sản xuất Việt Nam trên con đường đổi mới và phát triển bền vững!
