Câu hỏi từ Độc giả:
Xin chào chuyên gia,
Công ty tôi hiện đang xây dựng danh mục sản phẩm khá bị động và thiếu hệ thống. Chúng tôi thường bổ sung sản phẩm mới dựa trên việc theo dõi đối thủ cạnh tranh hoặc những ý tưởng chợt nảy ra từ lãnh đạo sau các chuyến đi triển lãm, xem quảng cáo,… Cách làm này khiến đội ngũ phát triển sản phẩm mới (team của tôi) gặp nhiều khó khăn trong triển khai và cảm thấy mông lung về định hướng chiến lược.
Xin hỏi chuyên gia, cách tiếp cận như vậy có phổ biến không và liệu có phù hợp không? Quan trọng hơn, đâu là phương pháp quản lý và xây dựng danh mục sản phẩm một cách bài bản và hiệu quả?
Trả lời từ Dr. Trần Anh Tuấn:
Chào bạn,
Cảm ơn bạn đã chia sẻ một tình huống rất thực tế. Cách xây dựng danh mục sản phẩm một cách phản ứng (reactive), dựa trên việc ‘bắt chước’ đối thủ hoặc các ý tưởng ngẫu hứng từ lãnh đạo như bạn mô tả, khá phổ biến ở nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là trong giai đoạn đầu phát triển hoặc khi chưa có hệ thống quản trị bài bản.
Tuy nhiên, phổ biến không có nghĩa là đúng đắn hay hiệu quả. Cách làm này thường dẫn đến:
- Danh mục cồng kềnh, dàn trải: Nhiều sản phẩm nhưng hiệu quả kinh doanh không cao, khó quản lý.
- Lãng phí nguồn lực: Đầu tư vào các sản phẩm không phù hợp chiến lược hoặc không có lợi thế cạnh tranh.
- Mâu thuẫn nội bộ: Gây khó khăn và nhầm lẫn cho đội ngũ phát triển sản phẩm, marketing, bán hàng.
- Thiếu định hướng chiến lược: Doanh nghiệp dễ bị cuốn theo thị trường mà mất đi bản sắc và lợi thế riêng.
Cách tiếp cận đúng đắn đòi hỏi một Chiến lược Danh mục Sản phẩm (Product Portfolio Strategy) rõ ràng, được xây dựng một cách hệ thống và dựa trên dữ liệu, bao gồm các bước cốt lõi:
- Phân tích toàn diện: Đánh giá sâu sắc thị trường, khách hàng, đối thủ cạnh tranh và năng lực cốt lõi của chính doanh nghiệp.
- Thiết kế cấu trúc logic: Xây dựng một cấu trúc (khung) phân loại danh mục sản phẩm rõ ràng, phục vụ mục tiêu chiến lược.
- Đánh giá & Ưu tiên hóa: Sử dụng bộ tiêu chí đa chiều (thị trường, tài chính, kỹ thuật, chiến lược) để đánh giá khách quan và lựa chọn các sản phẩm/dự án ưu tiên đầu tư.
- Quản lý chủ động: Liên kết chiến lược danh mục với quy trình phát triển sản phẩm mới (NPD) chuẩn hóa và thường xuyên rà soát, điều chỉnh danh mục.
Áp dụng phương pháp này sẽ giúp công ty bạn tối ưu hóa nguồn lực, tập trung vào những cơ hội tốt nhất, giảm thiểu rủi ro và nâng cao năng lực cạnh tranh một cách bền vững.
Bạn có thể tìm hiểu chi tiết hơn về quy trình xây dựng danh mục sản phẩm hiệu quả qua 2 bài viết sau:
- Tái cấu trúc Danh mục Sản phẩm Hiệu quả: Chìa khóa Tăng trưởng Bền vững cho Doanh nghiệp Gia dụng
- Case Study: Tái cấu trúc Danh mục Sản phẩm và Xây dựng Năng lực Đổi mới cho Doanh nghiệp Sản xuất Hàng tiêu dùng Kỹ thuật tại Việt Nam
Thân ái,
Dr. Trần Anh Tuấn
Meslab Dong-Han.
